About the Blog

I feel stupid but it's something that comes and goes
I've been changin' - think it's funny how now one knows
We don't talk about - the little things that we do without
When that whole mad season comes around.

Thursday, July 18, 2019

Chapter Twelve: I Rawngbawlna Kha Hlen Rawh


2Timothea 4:5
“Nang erawh chu engkimah fimkhur la, hrehawm tuar la, Chanchin Tha hriltu lam hna thawk la, I rawngbawlna kha hlen rawh.”

Johana 12:26
“Tu pawhin ka rawng a bawl chuan mi zui rawh se; ka awmnaah ka rawngbawltu pawh a awm ang; tu pawhin ka rawng a bawl chuan ani chu Pain a chawimawi ang.”

Bible ah hian rawngbawlna lam thusawina vawi 2000 vel kan hmu a. Grik tawngah chuan rawngbawltu tih sawina tawngkam lar pathum a awm a, chung te chu: Leitourgikos – hei hian Puithiamte rawngbawlna sakhaw serh leh sang a kawk bik a ni, Huperetes – hei hian tanpuitu, tirhkah, thlawptu tih a kawk a ni, Diakonos – hei hian chhiahhlawh, mi hnuaihnung tak ten an pu, mi ropui takte rawng an bawlsak lam a kawk deuh bik a ni. Heng pathum zingah hian Thuthlungthar-in a hman zin ber chu Diakonos hi a ni a, mahni indahtha a, mahni hlawkna pawh awm lova midang tana rawngbawl a ni, hei hi Isua Krista nun nena inrem tlat a ni.

I.                   Rawngbawlna chu enge ni?
Lal Isua Krista a nunthar nei tawh te chuan chhandamna an chang thin a. Chu chhandamna chang apiang te chu mi piangthar kan ti thin. Kristian tha tak chu mi piangthar a ni tur a ni a, Kristaa kan piangthar chiah hian nun thar kan lo nei a, kan tih thin te simin, kan tih ngai loh thil tha, rawnbawlna hna kan tan a lo tul thin thin a ni. A rawngbawl hna thawk tur hian Pathianin mitin min kova, amaherawhchu a chhandamna chhang hmasa lova rawngbawl hna kan chelh erawh a rem lovang. Rawngbawl hna hi mi zawng zawng thawh ngawt theih a ni lo a, rawngbawl tur chuan kan piangthar ngei tur a ni. Piangthar silova rawngbawl hna kan chelh ve ringawt chuan “buh lem” Bible in a sawi ang mai chauh kan lo ni dawn a ni.
Rawngbawlna in a tum ber chu Krista ringtu ni tura midangte sawm leh Krista nundan entawna nung ve tura midangte kaihhruai hi a ni. Rawngbawltu chu Kohhranin a ruat chauh nilo, Isua Krista chhandamte hi an ni a. Rawngbawlna diktakah chuan mahni inhre chang lova rawng kan bawlsak Pathian duhzawng chiah ngaihtuah tur a ni a, mahni duhdan leh ngaihdan paihthlak a, mahni mawina leh larna tur zawng zawng tlansan chunga Pathian duhzawng anga awm tur a ni. “Aw Pathian ngai teh I duhzawng ti turin ka lo kal e” (Hebrai 10:7) tiin kan rawngbawlna hlen turin tan I la zel ang u.

II.               Engvangin nge rawng kan bawl ang?
Rawngbawla tura chhandam kan nih avangin Pathian rawng kan bawl tur a ni. Rawngbawl tura chhandam tih hi “rawngbawl ba- a chhandam” tiin sawifiah tum ta ila hriatthiam a awl deuh zawk awm e (bawl lo ila min chhandam lovang tia lak kawih loh hram nise.) Pathian hmanrua ni tura chhandam kan nih ang taka, he leia hna thianghlim leh ropui ber, lei leh van lal ber rawngbawl hna hi kan tih tur a ni. Pathian rawngbawl hna chelh hi chhandamna in a tum, chhandamna nena inzawm tlat a ni.

III.            Lalpa hman thlak rawngbawltu:
Kan sawi tawh ang khan Pathian rawngbawl tur chuan mi piangthar nih a ngai a ni. Piantharna hian ringtu nunah hmabak tam tak min chhawpchhuak a. Hla in “Ka tih thin te tih a rem tawh lawng, ka tih ngai lohte tih a tul zawk a” a tih ang khan, khawvel nawmsakna thil tamtak kan tlansan a, kan tih ngailoh pui pui te pawh hrehawm zawk mahse, tih a lo tul ta zawk thin a ni. Pathian tana hnathawktu pawmthlak loh kan nih theihna tura thil min daltu zawng zawng chu huaisen takin paihthlak I ngam  ang u.
Timothea hnena Tirhkoh Paula lekhathawn ah te hian rawngbawltute awmdan tur kan hmu hnem em em a. “Kohhran rawngbawltute chu mi zahawm an ni tur a ni; kamtam lo, uain heh te, hlepna bawlhhlawha duham mi te an ni tur a ni lo; chhia leh tha hriatna thiangin rinnathuruk chu pawm mi an ni zawk tur a ni.” (1 Tim 8-9)
Kan thinlungah Pathian a chen tawh chuan ngaihtuahna sual leh itsikna kan neih a rem tawh lova. Kan taksa tichhe thei zawng zuk leh hmuam, zu leh drugs a kan tibawlhhlawh a thiang tawh hek lovang. Tin, nulat tlangval kawngah Josefa anga insum thei thalai kan nih a tul a ni. “Chuvangin, chung thil laka mi a inthiarfihlim chuan bungbel thianghlim, Lalpa hman thlak, hnatawh tha tinreng inpeih sa, ngaihhlut tur mi a ni ang” tiin kan Bible in min hrilh si a. ( 2 Tim 2:21)

IV.             Engtin nge rawngbawlna chu kan hlen ang?
Timothea hnena Tirhkoh Paula lekhathawn te hi khawhar taka a hun tawp lama lung in atanga Paula ziah a ni a. Paula’n Timothea rawngbawltu tha tak a nih theihna tura a fuihna an ni.
A hmsaberah chuan Paula hian Timothea hi Pathian Lehkhabu thianghlim ngaina turin a fuih a, a ngai pawimawh em em a ni. Dema chuan tunlai khawvel a ngainat avangin Paula a kalsan tih kan hmu a, hei hian Paula rilru pawh a tina em em a ni. Paula hian Timothea hi a hnenah lo kal thuai turin a chah a, “savun lehkha mawlh kha rawn keng ang che” (2 Tim 4:13) tiin a chah lawm lawm a nih kha. Kan Pathian Lehkha Bu hi a thianghlima, mihring in kan mamawh chhanna leh nunna min petu a awm tih hriain, kan rawngbawlna hlen kawnga kan tih hmasak ber tur chu Bible ngainat hi a ni. “Pathian Lehkha thu zawng zawng hi Pathian thawk khuma pek a ni a, zirtir kawngah te, thiam loh chantir kawngah te, zilh kawngah te, felna zirtir kawngah te a sawt bawk a ni. Pathian mi chu hna tha tinreng thawk tura kim taka inthuamin a famkim theih nan” (2 Tim 3:16-17) Rawngbawltu in Bible behchhana rawng a bawl a, Bible thu mila a ke te a pen tlat chuan, Dema angin khawvel thilah a peng bo ngai lovang a, Lalpa hmantlak in a rawngbawlna a hlen thei dawn a ni.
A dawt leh ah chuan rawngbawlna hlen tur chuan tawngtai kan taima tur a ni. Tawngtaina thil tihtheih zia chu sawi kher ngai lovin kan hre theuh awm a. Tawngtaina chuan Pathian min hnaih tir a, kan lawm viau laia min chelhtu, kan chakloh ber lai pawha min chawktho tu a ni si a. “Chutichuan, a tir berin thil dil tawngtaina te, tawngtaina hrim hrim te, tawngtaisakna te, lawmthu sawina te mi zawng zawng tan siamsak turin ka fuih a che” (1 Tim 2:1) tiin Paula pawhin tawngtaina uar turin min fuih sauh sauh a ni.
Hreawm mahse thawk zel ta che,
Tawngtai engmah theihnghilh lovin;
I chawlhna ni a lo hnai e,
Nghak hram la phunnawi lovang che.

            Tin, rawngbawltu chu a tuarchhel tur a ni. A nuam chin chauhvah leh mahni langsarh na chauhvah Pathian rawng hi kan bawl tur a ni lova, hrehawm tawrh huam lo tan Pathian rawng hi bawl ve ngawt chi a ni lo. Bible chuan, “Krista pawh khan a tuarsak che u avangin hetiang ti turin koh in ni asin; a hniaka in zuina turin entawn tur a hnutchhiah che u kha” (1 Petera 2:21) a ti a, a hniak zuia Isuan entawn tur min hnutchhiah chu ‘tuarna’ hi a ni. Ringtu nun leh rawngbawlna a pawimawh em em chu “thuawina” hi a ni. Thuawih rah chuan ringtu tha a hring thin a, chu chuan rawngbawltu tha a hring tel thin. Kan Bible chuan “hmangaihna” a ngai pawimawh em em a, kan hmelma te thlenga hmangaih tur leh tawngtaisak turin min ti a ni.

V.                K.T.P  Rawngbawlna
Thalai ten kan phak tawka rawngbawlna Kohhranin min hlui chu K.T.P hi a ni a. K.T.P kan nei hi kan vannei em em a. A hmalama rawngbawltu leh rawngbawlhna chungchang kan sawi te kha a taka kan tihlan theih na chu K.T.P kaltlangin a ni. Tunah chuan K.T.P thil tum hmangin keini thalai te hian kan rawngbawlna kan hlen theih dan kan sawi ve thung dawn a ni.
§  Isua Krista rinna leh Amah anna kawnga thalaite kaihhruai: Kristain Thalai te chuan Isua Krista ringa midangte kawng dik lama kaihhruai hi kan tih tur a ni. Rawngbawltu chu mi hnunga kal tur a ni lova, hma a hruai tur a ni. Kan nun hi mi te tan “testimony” a ni tur a ni a. Kan chhetzia hian thu a sawi thei a, kan rinna hian thlarau bo tam tak a hruai kir thei a ni. Hla pawhin “Miten min chhiar min thlir reng e, ka awm dan zawng zawng an hai lo, Krista nun mawi leh chanchin tha keimahah hian hmuh an chak thin” tiin a lo ziak tawh a. Kan nungchang hian Pathian rawngbawltu kan ni tih a tarlang tur a ni. “Keinniho hi Krista rawngbawltuah leh Pathian thuruk enkawltuah miin min ngai rawh se.” (1 Korinth 4:1)

§  Kohhran kutke ni tura thalaite buatsaih: Kohhran chu Krista a ni a, Krista chu kohhran lu ber a ni. K.T.P a active taka inhman ringawt hi rawngbawlna hlenna a ni lova, rawngbawltu chuan Kohhran serh leh san te a ngaipawimawh tur a ni a, Kohhran inkhawm ah te kan tel kim tur a ni. Tin, midangte pawh Kohhran ngaina tura kaihhruai hi rawngbawlna pawihmawh tak a ni bawk.

§  Kohhran hnathawh tihpuitlin: Mi in Kohhran a bel tlat chuan a peng bo ngai lova, chaw tha a ei in a tlai thin. Kohhran hian Kristian nun tifamkim turin kawng hrang hrangin hma a la thin a. Chumi tipuitling tur chuan pastor leh upate chauh an tawk lova, keinni thalaite hian kan hlenchhuahpui tur a ni. Rawngbawl tura chhandam thalaite hian kohhran rawngbawlna hmachhawp te hi kan hlen tur a ni.

§  Krista Chanchin Tha puan darh: Chanchin tha puangdarh tur hian mi bik; missionary, pastor emaw upate chauh chanvo a ni lova, kan zavai chanpual a ni. Kan Bible chuan, “Thu chu hril rawh; a hunah te, a hun lovah te pawh bei zel rawh” (2 Tim 4:2) tiin min fuih a ni. Mahni insit in, thu ka sawi thiam lo pawh ani maithei, kal chhuak kher lo pawhin kan thil tih leh nunchang te hian thu kan hril thei a ni. Paula’n “Engpawh nise, in awm dan leh Krista chanchin tha chu in mawi phawt rawh se” (Phil 1:27) a tih ang khan kan tih leh kan sawi, kan chetzia zawng zawng hian Krista chanchin tha kan hril thei a ni.
Rawngbawlna hlen tur chuan Pathian leh keimahni inkar a fel a ngai a. Thil tam tak sawi tur awm mahse, a pawimawh ber chu chhandam nih in hriata, mi piangthar Lalpa hmantlak bungbel thianghlim ni tura inserh hran hi a ni. Pathianin a rawngbawl tura min kohna aw haider tur hian Setana’n mahni inhmuhsitna sual in min thlem thin a. Tha tawklo, tling tawklo anga inhriatna te, midang itsikna te, mite anga talent nei ve lo anga inhriatna tein min tibuai thin a, amawhereawhchu kan Bible chuan, “thilpek hrang hrang a awm a, Thlarau erawh chu hmun khat a ni. Rawngbawl dan hrang hrang pawh a awm a; nimahsela, Lalpa chu hmun khat a ni. Hnathawh dan hrang hrang a awm a, Pathian erawh chu hmun khat a ni” (1 Korinth 12:4-6) tiin chiang takin a sawi a. Mi piangthar I nih tawh pawht chuan kan Pathian hian tunge I nih a, khawi atanga lo kal nge I nih a, eng ang mi nge I nih a thliar lova, I nihna ang khan, I awm ang khan he khawngaih rawngbawl hna hi I chungah a nghat a sin. Nang Ringtu? Engtin nge he kohna hi I chhan ve dawn le? Pathianin hmaichhanah a zawh hun tur che I suangtuah ngai em le? “I rawngbawlna kha I hlen tawh em?” tiin.

Lalpan a thu malsawm rawh se
Amen

      (2013)



1 comment: